تا پیش از انقلاب اسلامی ایران، درجه ارتشبدی، معادل دریابد در نیروی دریایی بودهاست.۱ ترتیب درجات ژاندارمری کل کشور مانند درجات نیروی زمینی است به استثناء سرباز و سرباز یکم که در ژاندارمری، ژاندارم یکم نامیده میشود.۲ برای General در فارسی القابی چون تیمسار، امیر، سردار و ژنرال کاربرد دارند.
حداقل مدت توقف در درجات
بنا بر بند ب - ماده ۳۲ قانون استخدام نیروهای مسلح مصوبه ۲۹ آبان ۱۳۵۸ حداقل مدت توقف در درجات سربازی تا ستوانیار یکمی به شرح زیر بود:۳
از سربازی به سرباز یکمی ۶ ماه
از سربازی یکمی به سرجوخگی ۶ ماه
از سرجوخگی به گروهبان سومی ۱ سال
از گروهبان سومی به گروهباندومی ۳ سال
از گروهبان دومی به گروهبان یکمی ۳ سال
از گروهبان یکمی به استوار دومی ۴ سال
از استوار دومی به استوار یکمی ۴ سال
از استوار یکمی به ستوانیار سومی ۴ سال
از ستوانیار سومی به ستوانیار دومی ۴ سال
از ستوانیار دومی به ستوانیار یکمی ۴ سال
تبصره - حداقل توقف در درجات از سرجوخگی تا گروهبان دومی (داخل در ژاندارمری در صورتی که آموزشگاه دیده نباشند)، یک برابر و نیم مدتهای مذکور در این ماده بود.
برابرهای قدیمی
در دورهٔ پادشاهی پهلویها با برپایی فرهنگستان زبان فارسی نامهای درجههای ارتشی نیز دیگرگون شد. پس از تشکیل قشون متحدالشکل به سال ۱۳۰۰، درجات و مناصب سابق لغو و درجات جدید به این شرح تعیین گردید:۴
۱- تابین صفر
۲- تابین اول ارشد بند که دو الی چهار ردیف است.
۳- سرجوقه که رئیس یک جوقهاست و از دو الی چهار بند تشکیل میشود.
۴- وکیل راست و چپ که که اولی رئیس جوقههای اول و دوم (نیم رسد اول) و دومی رئیس جوقههای سوم و چهارم (نیم رسد دوم) است.
۵- وکیل اول کارهای کلی گروهان را عهده دار است.
۶- نایب که رئیس یک رسد است و از دو الی چهار جوقه تشکیل میشود.
۷- سلطان رئیس گروهان است که از دو الی چهار رسد تشکیل میشود.
۸- یاور فرمانده گردان است که از دو الی چهار گروهان تشکیل میشود.
۹- سرهنگ رئیس فوج است که از دو الی چهار گردان تشکیل میشود.
۱۸- سرتیپ رئیس تیپ است که از دو الی چهار فوج تشکیل میشود.
۱۱- امیرلشکر فرمانده لشکر است که حداقل از دو تیپ پیاده، یک تیپ سوار و توپخانه لشکری تشکیل میشود.
۱۲- سپهبد رئیس سپاه است که مرکب است از دو الی سه لشکر که باهم در عملیات شرکت کنند.
۱۳- کلیه سپاه ایران تحت امر فرمانده کل قشون قرار میگیرد.
پس از تشکیل فرهنگستان ایران در فروردین ماه ۱۳۱۴، واژههای جدیدی برای ارتش برگزیده شد و از همان سال استعمال آنها در واحدهای نظامی اجباری شد۵ در جدول زیر برابرهای امروزی و قدیمی این درجات میآید
در نیروی دریایی، بخشی از گروه رزمی که فرمانده گروه رزمی یا مقام بالاتر آن را سازماندهی و هدایت میکند را یگان رزمی میگویند.۱
اصطلاح یگان رزمی (Task unit) در زبان انگلیسی نخستین بار از سوی نیروی دریایی ایالات متحده بهکار رفت ولی امروزه جزئی از واژگان رایج در متون ناتو است. امروزه بسیاری از نهادهای غیر نظامی نیز برای انجام فعالیتهای مهم و موقت در سازمان خود گروهی به نام گروه عملیاتی تشکیل میدهند.
در اصطلاح ارتش آمریکا یک «یگان رزمی مشترک» (JTF) نوعی از گروه عملیاتی است که بیش از یک نیروی ارتش (زمینی، هوایی، دریایی) در آن شرکت کند.
در حالت کلی گروه عملیاتی یا گروه انجامگری۲ به دسته یا یگانی گفته میشود که برای انجام یک وظیفه یا فعالیت مشخص گرد هم آمده یا آورده شدهباشند. افرادی که برای این منظور همراه میشوند معمولاً از میان کارشناسان و افراد کارآزموده گزینش میشوند.
یگانهای ویژه نیروی انتظامی از منحصربفردترین یگانهای عملیاتی پلیس ایران میباشد. کنترل اجتماعات، مبارزه و برخورد با اغتشاشات و تجمعات غیر قانونی، مشارکت در عملیاتهای ویژه (گروگانگیری، بمب گذاری، طرحهای پاکسازی و...)، اعزام نیرو و امداد رسانی به دیگر واحدهای پلیس کشور از جمله وظایف عمده یگان های ویژه ناجا میباشد. از واحدهای این یگان میتوان به واحد ضداغتشاش ، واحد زنان ، واحد اسواران (اسب سواران)، باشگاه براق که مسئولیت آموزش چتربازی،پاراگلایدر ،سقوط آزاد، موتور سواری کارکنان وسایر مردم را به عهده دارد واحد رهایی گروگان، واحد سپکا (سگهای پلیس)، واحد دریایی واحد چک وخنثی سازی بمب وتله های انفجاری
ماموریتها
یگان های ویژه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برای استقرار نظم و امنیت و تامین آسایش عمومی و فردی موظف است ساز و کاری را تهیه تا با بهره گیری از فنون و دانش کنترل اجتماعات نسبت به کنترل مناسب اجتماعات و گروه های برهم زننده امنیت جامعه، که با اهداف و توطئه های از پیش تعیین شده دسیسه گران در گوشه و کنار جامعه اتفاق افتد اقدام نماید. ماموریتهای نیروهای یگان ویژه در سه بخش مختلف تقسیم شدهاست:۲
